Skolyoz Türleri Nelerdir?

Kas ve Sinir Hastalıklarına Bağlı Skolyoz

Nöromusküler hastalıklarda neden skolyoz görülür?
Nörolojik hastalıklar ve kas hastalıkları kas zayıflığına sebep olarak ya da kas kontrolünü bozarak (omurga çevresindeki kasların uyumsuz çalışması) skolyoza sebep olabilir.

Nöromusküler skolyoz hastalarında diğer sorunlar nelerdir?
Nöromusküler skolyoz hastalarında kaslarda zayıflama- kısalma, his kaybı, zeka geriliği, beslenme bozukluğu, kalp ve solunum problemleri de görülebilir.

Nöromusküler skolyoz en çok hangi nöromusküler hastalıklara bağlı gelişir?
Nöromusküler hastalıklar

• Nöral (sinir) kökenli (santral - periferik sinir tutulumlu)
• Miyopatik veya
• Karışık tipte tutuluma sebep olanlar olarak ayrılabilir.

NÖROMUSKÜLER SKOLYOZA SEBEP OLAN HASTALIKLAR

Santral Nörolojik Sebepler	Serebral Palsi
Santral Motor Nöron Tutulumu	Kalıtsal Ataksiler  (Friedreich vb) Siringomiyeli Diğerleri (Ensefalopati, Rett Sendromu)
Periferik Nörolojik Sebepler	Akut poliomiyelit Infantil Spinal Miyopati Kalıtsal motor duyu nöropati Ailesel disotonomi
Karışık Santral ve Periferik Nörolojik Sebepler	Medüller sebepler Miyelodisplazi Meningomiyelosel
Nöromusküler Bileşke Problemleri	Myasteni
Kas hastalıkları	Duchenne Diğer kas distrofileri Artrogripozis

Nöromusküler skolyozun şekli diğer skolyozlardan farklı mıdır?
Nöromusküler hastalıklar tüm omurgayı kapsayan (boynun hemen altında başlayıp  leğen kemiklerine kadar uzananan) uzun skolyozlar oluştururlar. Nöromusküler skolyozda leğen kemiklerinin bir tarafa devrilmesi de (pelvik çarpıklık) sıktır. Bazen nöromusküler skolyoz idiyopatik skolyoza benzeyebilir. Özellikle kas hastalarında hastanın gövde kasları yük taşıyamaz, , gövde çöker, dik duramaz ve kifoskolyoz ortaya çıkar.

Yürüyemeyen nöromusküler skolyoz hastaları nasıl muayene edilir?
Nörolojik muayene ayrıntılı bir şekilde yapılmalıdır. Hastanın başına yön verebilme, ellerini kullanabilme, kendi başına oturabilme ve yürüyebilme kabiliyeti değerlendirilmelidir. Nöromusküler skolyoz hastalarının yürüme kabiliyeti de ameliyat öncesi değerlendirilmelidir. Özellikle sınırlı yürüme kabiliyeti olan hastalara yapılacak skolyoz ameliyatı hastanın yürüme kabiliyetini ortadan kaldırabilir. Bu hastalarda ameliyatın ertelenmesi bile gündeme getirilebilir. Yürüyemeyen hastalar oturur ya da yatar halde muayene edilmelidir. Pelvisdeki (leğen kemikleri) denge otururken ya da yatarken değerlendirilir. Kalça çıkığı ya da bacaklar arasındaki uzunluk farkı ortopedik muayene ile araştırılmalıdır. Gövdenin çökmesine bağlı oluşan skolyoz (ya da kifoz), hastanın otururken elleriyle gövdesini dengede tutma çabasından ya da hastanın kollarıyla kendini yukarı itmeye çalışmasından anlaşılabilir. Gövdedeki çökmenin (skolyoz- kifoz) ameliyatla  düzeltilmesi özellikle kas hastalarında iyi sonuç verebilir.

Nöromusküler skolyoz tedavisi öncesinde diğer ortopedik sorunların tedavisi önemli midir?  
Özellikle kalça problemleri nöromusküler skolyoz hastalarında tedavi edilmelidir. Kalça çevresindeki kaslar kısa ve buna bağlı pelvik çarpıklık varsa hasta her iki kalça üzerinde simetrik bir şekilde oturamaz. Bu duruma kalçadan kaynaklanan pelvik çarpıklık denir ve nöromusküler skolyoz hastalarının tedavisinde güçlükler oluşturur. Dolayısıyla kalça kaslarındaki kısalıklar ve kalça kaynaklı pelvik çarpıklık nöromusküler skolyoz cerrahisi öncesinde tedavi edilmelidir.

Doğumsal (Konjenital) Skolyoz

Doğuştan (konjenital) Skolyoz nedir?
Konjenital kelimesi, skolyozun yeni doğmuş bebekte mevcut olması durumudur. Konjenital skolyoz doğum öncesinde omurların oluşumu ya da farklılaşması aşamasındaki sorunlara bağlı (genelde gebeliğin 4-8 haftaları arasında) ortaya çıkar. Bir veya daha fazla omurun tam oluşmaması ya da omurların kısmen ya da tamamen yapışık olması skolyoza sebep olur. Konjenital skolyozda omurilikte (% 41), kalpte (% 7-12) ve böbrekte de (% 20) eşlik eden anormallikler görülebilir.  

Doğuştan (konjenital) Skolyozun sıklığı nedir?
Skolyoz oluşum nedenine göre tiplendirilir. Skolyozun en sık rastlanan tipine “idiyopatik skolyoz” denir. Konjenital skolyoz ikinci en sık görülen tipidir. Toplumda sıklığı % 1-4 arasındadır.

Doğuştan (konjenital) Skolyoz neden meydana gelir? 
Konjenital skolyozun nedenleri arasında anne karnındaki süreçte geçirilmiş olan enfeksiyonlar, annede daha önce bulunan veya hamilelik sırasında başlayan şeker hastalığı ve kalp rahatsızlıkları, hipertermi, alkol kullanımı, valproik asit kullanımı, vücuttaki vitamin ve mineral eksiklikleri gösterilebilir. Kalıtsal özelliğe sahip bazı hastalıklara da konjenital skolyozun eşlik ettiği görülebilir.

Doğuştan (konjenital) Skolyoz’ a sebep olan yapısal bozukluklar nelerdir? 
Yapısal bozukluklar birkaç şekilde konjenital skolyoz’ a sebep olabilir. Omurlar önden bakıldığında üst üste yerleştirilmiş kısa silindirler şeklindedirler. Üst üste dizili omurlar arasında üçgen şeklinde yarım bir omurun olması omurganın bu noktadan eğilmesine neden olarak skolyoza neden olur. Yine üst üste sıralanmış omurların bir tarafta birbirine yapışık olup büyümemesi;  yapışık olmayan tarafta ise omurların daha fazla büyümesi sonrasında konjenital skolyoz gelişebilir. Bazen omurlarda bir problem olmadığı halde sırt omurlarına bağlanan kaburgalardaki problem (ör. kaburgaların birbirine yapışık olması) omurgada asimetrik büyüme yaparak konjenital skolyoza sebep olabilir.

Doğuştan (konjenital) Skolyozun seyri nasıldır? 
Genelde konjenital skolyoz ilerleyicidir. Dolayısıyla erken tanı konulması önemlidir. Aileler bebeğin boynunda, sırtında, belinde, herhangi bir farklılık gördüğü anda hemen doktora başvurmalıdır. Erken dönemde ortaya çıkan konjenital skolyoz tedavisi süreci küçük yaşlarda cerrahi müdahaleyi gerektirebilir.

Konjenital skolyoz hastası olan çocuklarda; birincil (primer) omurga anormalliklerinin sebep olduğu eğriliklerin altında veya üstünde vücut bütünlüğünün ve dengenin sağlanması için ikincil (sekonder)  bir omurga eğriliği gelişebilir. Bu eğrilik zaman içerisinde birincil eğrilikten daha da büyük olabilir. Düzenli olarak eğriliklerin takibi tedavi açısından önemlidir.

Doğuştan (konjenital) Skolyozta takip aralığı ne kadar olmalıdır?
Konjenital skolyoz saptandığında omurdaki problemin ne olduğu (ör. yapışıklık, yarım omur), omurganın hangi bölgesinde olduğu (boyun, sırt, bel) ve hastanın yaşı tedavi yöntemine karar vermede önemlidir. En hızlı omurga büyümesinin olduğu yaşlar 0-5 yaş ve 10- 15 yaş arasındadır. Özellikle omurganın büyümesinin hızlı olduğu bu dönemlerde konjenital skolyozun gelişimini daha sık izlemek gerekir. Bu dönemlerde izlem aralıkları en fazla 6 ay olmalıdır. Deformitenin artma potansiyeline göre tedavi şekline karar vermek gerekir.